De historie van onze suiker

Vier suikerfabrieken in één stadje. De naam suikerstad kwam in Zevenbergen niet uit de lucht vallen. Toch was de suikerteelt niet altijd vanzelfsprekend in deze voormalig Hollandse stad. We nemen je mee in de historie van onze suiker en vertellen je hoe Zevenbergen uitgroeide tot dé suikerstad van de Brabantse Westhoek.

Van turf naar graan, vlas en meekrap

Al halverwege de 13de eeuw stond Zevenbergen bekend als handelsstad. Dankzij de turfproductie en bijbehorende export groeide de lokale economie sterk. Als Hollandse stad verwierf Zevenbergen stadsrechten en werd geleid door de heren van Zevenbergen. Terwijl de stad eerder verbonden was met Zuid-Holland, veranderde de Sint-Elisabethsvloed van 1421 Zevenbergen in een eiland. Het stadje raakte in verval.

Opnieuw ingepolderd

Begin 16de eeuw startte de inpoldering van Zevenbergen opnieuw. Het waren roerige tijden en het stadje kwam midden in de 80-jarige oorlog terecht. Toch floreerde de landbouw en werden graan, boekweit, vlas en vooral meekrap producten van de streek. Toen de meekrapteelt zijn waarde verloor rond 1870 door de ontdekking van synthetisch alizarine raakte de Zevenbergse economie opnieuw in verval.

Ondertussen was de eerste suikerfabriek van Nederland al gevestigd in Zevenbergen. Die fabriek, de Azelma, vestigde zich al in 1858 in het stadje. Boeren hadden hier weinig oren naar. De suikerbietenoogst viel altijd tegen en met vooral graan viel meer geld te verdienen.  

Gratis zaad en mest

Het suikerverhaal van Zevenbergen kwam langzaam op gang toen fabriekseigenaren gratis zaad en mest uitgaven aan lokale boeren. Hiermee konden zij onbeperkt telen zonder kosten. Toen ook de graanprijs daalde rond 1930 werd de suikerbiet pas echt interessant. Inmiddels kende Zevenbergen maar liefst vier suikerfabrieken. Er werd een nieuwe spoorlijn aangelegd en de economie floreerde weer.

De rol van de fabrieken was groot. Directeuren waren bereid voor bank te spelen en ondersteunden boeren op financieel gebied. Het voor Zevenbergenaren kenmerkende villa Waterloo werd gebouwd en de haven speelde een belangrijke rol. Zo ontstond het huidige straatbeeld van Zevenbergen.

Industrieel erfgoed

Langzaam veranderde de suikerindustrie. Fabrieken sloten hun deuren en de productie verhuisde naar de Suikerunie in Dinteloord. Slechts één fabriek is blijven staan en vormt nog altijd één van de meest kenmerkende locaties in de oude suikerstad. Toch is de bietenteelt niet helemaal verdwenen. Moerdijkse boeren telen nog altijd veel suikerbieten. Tijdens de jaarlijkse bietencampagne is de geur van de verwerking sterk aanwezig in de omgeving. Zo blijft de suikerbiet toch een beetje bij ons.

Benieuwd naar het industriële erfgoed van Zevenbergen?

Boek een gids en ga op pad langs de suikerhistorie van Zevenbergen of bezoek Museum Zevenbergen en ontdek het verhaal zelf!